Pierwszy film o obozie Auschwitz był dokumentem. Nakręcił do Zinowij Tołkaczew – radziecki żołnierz żydowskiego pochodzenia, dokumentujący to, co żołnierze wyzwalający obóz zastali w Auschwitz-Birkenau. Jego „Kronika wyzwolenia obozu” do dziś wyświetlana jest w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. To dokument, który szokuje.
Czy można stworzyć dobry film fabularny, który będzie przedstawiał najpodlejszy okres w dziejach świata? To zadanie trudne, ale wykonalne. Oto 6 filmów, w których udało się stworzyć ciekawą opowieść, a jednocześnie w przejmujący sposób pokazać obozowe realia i ludzkie tragedie.
„Syn Szawła” (2015)
Przegląd najlepszych filmów o Auschwitz rozpoczyna „Syn Szawła” – węgierska produkcja, za którą László Nemes otrzymał Oscara. Wcześniejsze filmy o obozach koncentracyjnych skupiały się raczej na „zwykłym” więźniu. „Syn Szawła” jest inny, gdyż w niezwykle realistyczny i brutalny sposób przedstawia kilkadziesiąt godzin z życia członków Sonderkommando. To grupa więźniów pracujących przy komorach gazowych i krematoriach.
Nemes nie tylko pokazał ich niedolę, ale i zakończony niepowodzeniem bunt. To pierwszy, bardzo mocny punkt. Sposób prowadzenia kamery i przedstawiania poszczególnych scen stał się kolejnym walorem filmu. A że Géza Röhrig i Levente Molnár spisali się doskonale w swych rolach, „Syn Szawła” szybko znalazł się w czołówce filmów obozowych.
„Zapamiętaj imię swoje” (1974)
Oscarowy „Syn Szawła” jest jednym z najgłośniejszych filmów o tematyce obozowej. Nie był jednak pierwszym filmem o Auschwitz. Genialne produkcje powstawały tuż po wojnie. Dobrym okresem dla takiej tematyki okazały się też lata 60. i 70. XX wieku.
W 1974 roku Sergei Kolosov nakręcił wojenny dramat, którego bohaterowie to matka i syn, rozdzieleni w obozie Auschwitz. „Zapamiętaj imię swoje” to film o rodzinach separowanych przez wojnę, a także trudnej pamięci, matczynej miłości i poszukiwaniu bliskich. To również przejmujące sceny, które na długo zapiszą się w twojej pamięci. Kobiety w pasiakach, wykrzykujące imiona swoich dzieci, dochodzący z zamkniętego baraku płacz maluchów. To dzięki takim scenom polsko-radziecki film o obozie koncentracyjnym wciąż może konkurować z nowymi produkcjami.
„Ostatni etap” (1947)
To kolejny dobry film o Auschwitz, któremu warto poświęcić czas. Dlaczego? Przede wszystkim ze względu na reżyserkę. Wanda Jakubowska na własnej skórze przekonała się, czym jest obozowe piekło.
Jej film „Ostatni etap” pokazuje Auschwitz w taki sposób, w jaki ona go zapamiętała. Wielkim walorem tego filmu jest też to, iż koncentruje się on na kobietach i ich walce o przetrwanie w obozie. Polska Żydówka, Niemka komunistka i rosyjska lekarka… Te trzy bohaterki stają się reprezentantkami wszystkich więźniarek obozów koncentracyjnych.
Fot. za: Wikipedia, domena publiczna [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ostatni_etap#/media/File:Film_nr_36_-%22Ostatni_Etap%22-_1948-03-01.JPG]
„Pasażerka” (1963)
Kolejny film o obozie Auschwitz, który warto zobaczyć, skupia się na pamięci. Bo przecież nie wystarczyło przeżyć i wyjść poza teren obozu, by powrócić do normalnego życia.
Bolesne wspomnienia stają się motywem przewodnim „Pasażerki”, wyreżyserowanej przez Andrzeja Munka i Witolda Lesiewicza. Ich falę uruchamia przypadkowe spotkanie dwóch kobiet – obozowej strażniczki i więźniarki. Jak po latach każda z nich radzi sobie z obozowymi wspomnieniami? Na to pytanie stara się odpowiedzieć „Pasażerka”.
„Wycieczka w nieznane” (1967)
Filmy o łagrach mogą być cenną lekcją historii zarówno dla widzów, jak i głównych bohaterów. Twórca „Wycieczki w nieznane”, Jerzy Ziarnik, swój film zbudował na kontrastach.
Z jednej strony młodość i beztroska, z drugiej – mroczna przeszłość, którą młodzi ludzie zaczynają odkrywać przez przypadek w trakcie wycieczki do Oświęcimia. Wycieczki, która ma być przygodą, a okazuje się trudną lekcją historii.
„Ostatni pociąg” (2006)
Wieżyczki strażnicze, druty, baraki i dymiące kominy krematoryjne – oto symbole obozu Auschwitz-Birkenau. Zanim jednak więźniowie znaleźli się w takim otoczeniu, była droga do obozu. Długa i męcząca, którą musieli pokonać w zatłoczonych wagonach bydlęcych. Wśród filmów o Auschwitz motyw pociągu nie bez powodu pojawia się tak często.
Jednym z ciekawszych filmów nawiązujących do transportu więźniów jest czesko-niemiecki dramat „Ostatni pociąg do Auschwitz”. Jego bohaterowie to berlińscy Żydzi, stłoczeni w wagonie zmierzającym w stronę obozu. Doskonale wiedzą, że na końcu drogi czeka ich śmierć, podejmują zatem walkę o życie. Jaki będzie jej skutek?
Filmy fabularne o obozach koncentracyjnych są produkcjami trudnymi, lecz bardzo ważnymi. Dzięki nim pamięć o takich miejscach jak Auschwitz-Birkenau trwa. Sceny przedstawiające ludzi stłoczonych w barakach lub prowadzonych do komór gazowych zapisują się w pamięci, stając się jednocześnie ostrzeżeniem przed tym, do jakiego upadku może doprowadzić ludzi nienawiść do innych.
Artykuł powstał przy współpracy z serwisem OtoBilet.pl, który w swojej bazie artykułów posiada także informacje dot. Biletów do Auschwitz.
Subskrybuj
