Religia to ważny element życia wielu ludzi. Nic więc dziwnego, że powstają filmy o tej tematyce. W naszym kręgu kulturowym są to zazwyczaj produkcje związane z wyznaniem chrześcijańskim, ale nie wszystkie filmy religijne muszą zawierać wątek biblijny. Postanowiliśmy zaprezentować wam najlepsze filmy religijne, które warto poznać. Możecie znaleźć je nie tylko na Netflix czy HBO Go.
„Pasja” (2004), reż. Mel Gibson
To chyba najbardziej znany film religijny wszechczasów. Zapis ostatnich 12 godzin życia Jezusa z Nazaretu. Produkcja z Jimem Caviezelem w roli głównej ma nie tylko walor religijny, ale również historyczny. Gibson postanowił bowiem postawić na realizm i połączyć przekaz płynący z Nowego Testamentu z realizmem I wieku naszej ery. Najbardziej charakterystyczną cechą „Pasji”, oprócz niezwykle sugestywnych scen męczeństwa Chrystusa, jest fakt, że w produkcji dominuje język aramejski. Film jest wierny nie tylko przekazom mistyczki Anny Katarzyny Emmerich, ale również ustaleniom naukowców zajmujących się starożytnością. Warto go obejrzeć, nawet jeśli nie jest się osobą wierzącą. „Pasja” była trzykrotnie nominowana do Oscara.
„Marcelino chleb i wino” (1955), reż. Ladislao Vajda
W kategorii filmy religijne dla dzieci nie ma sobie równych stary „Marcelino chleb i wino” – wzruszająca opowieść o osieroconym chłopcu (Pablito Calvo), który trafia pod opiekę braci zakonnych. Chłopiec poznaje na strychu klasztoru przyjaciela – drewnianą figurę Jezusa, której w tajemnicy przed swoimi opiekunami codziennie zanosi chleb i wino. Marcelino ma nadzieję, że przyjaciel sprawi, iż spotka się ponownie ze swoją zmarłą matką.
„Ojciec Pio” (2000), reż. Carlo Carlei
Film biograficzny opowiadający o bardzo ważnej dla Kościoła Katolickiego postaci – Ojca Pio (Sergio Castellitto). Postać zakonnika słynie z wielu nadprzyrodzonych zjawisk danych mu przez samego Boga – bilokacji, stygmatów, a także cudów związanych z uzdrowieniem. Film opowiada historię świętego z perspektywy spowiedzi. Zakonnik w ostatnich chwilach swojego życia zdradza szczegóły swoich losów sceptycznemu wysłannikowi z Watykanu, który ma kapucyna za oszusta.
„Jesus Christ Superstar” (1973), reż. Norman Jewison
Filmy o tematyce religijnej nie zawsze muszą być pełnymi patosu, naiwnymi opowieściami. Czasem mogą wykraczać poza schemat i łączyć się z naprawdę nietypowymi pomysłami twórców. Tak jest w przypadku musicalu „Jesus Christ Superstar”. Film ukazuje oryginalne podejście do kościoła i religii. Grupa aktorów postanawia odegrać na scenie życie Jezusa Chrystusa (Ted Neeley). Organizują widowiskowe i wzruszające przedstawienie, które znacznie różni się od typowych inscenizacji drogi krzyżowej.
„Obóz Jezusa” (2006), reż. Rachel Grady, Heidi Ewing
Pierwszy film dokumentalny w tym zestawieniu, który w dodatku rzuca zupełnie inne światło na religię. Głośna produkcja pokazuje, jak zgromadzenia duchowe mogą negatywnie wpływać na młode umysły i w jaki sposób kształtują patrzenie na świat dzieci. Film ukazuje kulisy tytułowego obozu – kolonii dla dzieci z rodzin jednego z kościołów ewangelikalnych, który bardziej przypomina punkt indoktrynacji niż spędzanie czasu wolnego z naukami płynącymi z Biblii. Dokument przybliża niebezpieczeństwo płynące z organizacji religijnych, ocierających się o ekstremizm.
„Żywot Briana” (1979), reż. Terry Jones
W naszym zestawieniu dominują filmy chrześcijańskie. „Żywot Briana” stworzony przez słynną grupę Monty Pythona trudno do tej kategorii zaliczyć, choć niewątpliwie w dużej mierze bazuje na przekazie Nowego Testamentu. Stanowi jednak przeciwieństwo słynnego filmu Mela Gibsona. Komicy postanowili spojrzeć z przymrużeniem oka na życie Chrystusa. Tytułowy Brian (Graham Chapman) to rówieśnik Jezusa z Nazaretu, który rodzi się w Betlejem i zostaje przez przypadek wzięty za Mesjasza. Komedia wzbudziła sporo kontrowersji dlatego, że w wielu miejscach jest ostrą satyrą na religię chrześcijańską oraz parodią religijnych filmów. To właśnie z tej produkcji Monty Pythona pochodzi słynna piosenka „Always Look on the Bright Side of Life”.
„Fatima” (2020), reż. Marco Pontecorvo
Oparta na faktach prawdziwa historia miejsca tajemniczych objawień, o których słyszał cały świat. Akcja filmu dzieje się w 1917 roku w tytułowej Fatimie – portugalskiej wiosce, w której mieszka trójka dzieci. Pośród horroru pierwszej wojny światowej objawia im się Matka Boska, która przekazuje tajemnice fatimskie – przepowiednie dotyczące przyszłości świata. Dzieci i ich relacja spotykają się ze sceptycyzmem zarówno mieszkańców Fatimy, jak i Watykanu. Szybko jednak okazuje się, że miejscowość staje się celem pielgrzymek tysięcy wiernych z całego świata, a same tajemnice fatimskie na zawsze odmieniają oblicze kościoła i religii katolickiej.
„Faustyna” (1994), reż. Jerzy Łukaszewicz
Biografia Faustyny Kowalskiej (Dorota Segda), będąca pierwszym polskim filmem w tym zestawieniu. Oparty na prawdziwej historii film pokazuje krótkie, ale intensywne życie tytułowej siostry zakonnej. Życie w klasztorze nie spełnia jej oczekiwań i jedynym oparciem jest wiara. W końcu Faustyna zaczyna mieć objawienia, w których widzi Jezusa. Zakonnice jednak nie wierzą w wizje Faustyny Kowalskiej i kobieta trafia karnie do innego klasztoru, gdzie spowiada się ks. Sopoćko (Krzysztof Wakuliński). Duchowny dochodzi do wniosku, że Faustyna mówi prawdę i wspólnymi siłami nagłaśniają sprawę Chrystusa ukazującego się młodej zakonnicy. Na podstawie objawień powstaje słynny Obraz Jezusa Miłosiernego.
„Święty Franciszek z Asyżu” (Michele Soavi), reż. 2002
To kolejny film religijny oparty na faktach, opowiadający wzruszającą prawdziwą historię postaci ważnej dla kościoła i religii katolickiej. Film ukazuje losy o założycielu franciszkanów – chyba najsłynniejszego oprócz jezuitów zgromadzenia zakonnego. Biografia śledzi losy Franciszka (Raoul Bova) – pochodzącego z bogatego rodu chłopaka, który trafia do więzienia. Tam zmienia swoje życie o 180 stopni. Opuszcza wygodne życie w luksusach i zaczyna stopniowo poświęcać się ochronie słabszych i potrzebujących – nie tylko ludzi, ale również zwierząt. Wokół niego pojawiają się zwolennicy chcący go naśladować.
„Mother!” (2017), reż. Darren Aronofsky
Bardzo dobry film religijny, mimo tego że pozornie wcale filmem o tematyce religijnej nie jest. Produkcja z doborową obsadą (Jennifer Lawrence, Javier Bardem, Ed Harris, Michelle Pfeiffer) opowiada o zakochanej parze mieszkającej w pięknym domu. Ich idylliczny związek zostaje wystawiony na próbę, gdy w rajskim schronieniu zaczynają pojawiać się nieproszeni goście. Trzymająca w napięciu historia jest niezwykłą metaforą parareligijną, bazującą nie tylko na wątkach biblijnych, ale sięgającą równie do wielu podstawowych mitów o stworzeniu świata, będących podstawą większości systemów religijnych. Przy okazji „mother!” stanowi ciekawy komentarz na temat wzajemnych relacji człowieka z Bogiem i naturą.
Jak widać, filmy o tematyce religijnej, to nie tylko wierne biblijnym przekazom historie o losach Mojżesza. Dużą część powyższego zestawienia stanowią adaptacje Nowego Testamentu i życia Jezusa z Nazaretu czy najlepsze filmy religijne na faktach – biografie ważnych dla katolików postaci związanych z tajemniczymi miejscami objawień, takich jak Faustyna Kowalska, Ojciec Pio czy święty Franciszek z Asyżu. Ale w kategorii filmy religijne mieszczą się też inne historie, niekoniecznie związane z tematyką Kościoła Katolickiego, a także filmy dokumentalne. O tym, czym jest bardzo dobry film religijny, nie świadczy bowiem religia, o której opowiadają filmowcy i czasem warto obejrzeć oraz poznać historie wychodzące poza filmy chrześcijańskie.